روانشناسی صنعتی و سازمانی

روانشناسی صنعتی و سازمانی (Industrial-organizational psychology) را در ایران با نام روانشناسی صنعتی می‌شناسند. روانشناسی صنعتی شاخه‌ای از علم روانشناسی است که نظریه‌ها و اصول روانشناسی را در سازمان‌ها پیاده می‌کند. این شاخه از دانش، بر افزایش باروری در محیط کار و مواردی همچون شرایط مناسب فیزیکی و ذهنی کارمندان تمرکز دارد. مطالعه رویکردها و رفتار کارکنان، ارزیابی شرکت‌ها و برگزاری دور‌ه‌های رهبری سازمان از جمله وظایف روانشناسان سازمانی است.

وجه تمایز روانشناسی صنعتی
رشته روانشناسی صنعتی رشته‌ای کاربردی است اما بخش مهمی از آن تحقیقات نظری است. با توجه به اینکه روانشناسی صنعتی ریشه در روانشناسی تجربی دارد، برخی از زیرشاخه‌های این رشته شامل برهم‌کنش انسان و کامپیوتر، روانشناسی فردی و عوامل انسانی است.

حوزه‌های اصلی روانشناسی صنعتی و سازمانی
روانشناسی صنعتی اصول و دانش روانشناسی را در محیط کار اعمال می‌کند. این کار دقیقا به چه معنا است؟ روانشناسان صنعتی چه کاری انجام می‌دهند؟ در اینجا به سرفصل‌های اصلی‌ای که یک روانشناس صنعتی ممکن است در کارش دنبال کند، نگاهی کوتاه می‌اندازیم.

آوای سعادت

روانشناسی صنعتی و سازمانی

جدیدترین مقالات روانشناسی روانشناسی صنعتی و سازمانی

دانش روانشناسی صنعتی سازمانی

دانش تخصصی روانشناسی صنعتی و سازمانی

دانش و آموزش تخصصی در زمینه رفتار در محیط کار مستلزم آگاهی عمیق از توسعه سازمانی، نگرش‌ها، پیشرفت شغلی، نظریه تصمیم‌گیری، عملکرد انسان و عوامل انسانی، رفتار مصرف کننده، تئوری و فرایند گروه کوچک، نظریه و توسعه معیار، شغل و تجزیه و تحلیل وظایف و ارزیابی فردی. علاوه بر این، تخصص روانشناسی صنعتی و سازمانی مستلزم آگاهی از ملاحظات اخلاقی و قوانین قانونی، اداری و قضایی و دستورات اجرایی مربوط به فعالیت در محل کار است. تخصص روانشناسی سازمانی صنعتی به موضوعات استخدام، انتخاب و استقرار، آموزش و توسعه، اندازه‌گیری عملکرد، سیستم انگیزه و پاداش محل کار، کیفیت زندگی کاری، ساختار کار و عوامل انسانی، توسعه سازمانی و رفتار مصرف کننده می‌پردازد.

مهارت‌ ها در روانشناسی صنعتی

مهارت‌ ها و روش‌های مورد استفاده در روانشناسی صنعتی و سازمانی

روانشناسان صنعتی و سازمانی دانشمندانی هستند که در طراحی، اجرا و تفسیر تحقیقات در روانشناسی تخصص دارند و یافته‌های خود را برای کمک به حل مشکلات انسانی و سازمانی در زمینه کار سازمان یافته به کار می‌گیرند. مهارت های روانشناسی صنعتی و سازمانی: 1 - شناسایی نیازهای آموزشی و توسعه ای 2 - طراحی و بهینه‌سازی شغل و کار و کیفیت زندگی کاری 3‌ - تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی و ارزیابی اثربخشی آن‌ها 4 - تدوین معیارهایی برای ارزیابی عملکرد افراد و سازمان‌ها و ترجیحات مصرف کننده 5 - رضایت مشتری و استراتژی های بازار

روانشناسی صنعتی و سازمانی

روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟



روانشناسی صنعتی و سازمانی (Industrial-organizational psychology) را در ایران با نام روانشناسی صنعتی می‌شناسند. روانشناسی صنعتی شاخه‌ای از علم روانشناسی است که نظریه‌ها و اصول روانشناسی را در سازمان‌ها پیاده می‌کند.
این شاخه از دانش، بر افزایش باروری در محیط کار و مواردی همچون شرایط مناسب فیزیکی و ذهنی کارمندان تمرکز دارد.
مطالعه رویکردها و رفتار کارکنان، ارزیابی شرکت‌ها و برگزاری دور‌ه‌های رهبری سازمان از جمله وظایف روانشناسان سازمانی است.

حوزه‌ های روانشناسی سازمانی

حوزه‌های اصلی روانشناسی صنعتی و سازمانی



روانشناسی صنعتی اصول و دانش روانشناسی را در محیط کار اعمال می‌کند. این کار دقیقا به چه معنا است؟ روانشناسان صنعتی چه کاری انجام می‌دهند؟ در اینجا به سرفصل‌های اصلی‌ای که یک روانشناس صنعتی ممکن است در کارش دنبال کند، نگاهی کوتاه می‌اندازیم.

انتخاب و استخدام کارمندان
استخدام افراد مناسب برای کار، در موفقیت یک شرکت نقش بسیار مهمی بازی می‌کند و روانشناسان صنعتی در کنار کارمندان نیروی انسانی به انتخاب بهترین افراد در هر شغل کمک می‌کنند.

این فرآیند می‌تواند با تعریف هر شغل و مشخص کردن معیارهایی برای استخدام، ساختن تبلیغات برای اعلام عمومیِ موقعیت‌های شغلی به داوطلبان و سرانجام انتخاب افراد از میان داوطلبان، انجام شود. طراحی کردن آزمون‌های استخدامی، کار دیگری است که روانشناسان صنعتی ممکن است در آن درگیر شوند.

آموزش و توسعه‌ی شغلی
علاوه بر این روانشناسان صنعتی با استفاده از روانشناسی به آموزش کارمندان کمک می‌کنند. همچنین وظایف آنها می‌تواند شامل ارزیابی اینکه برای هر کار چه توانای‌هایی لازم است و همچنین آموزش فنونی به مدیران برای انگیزه دادن و کار کردن بهتر با کارمندان‌شان باشد.از سوی دیگر ممکن است این وظیفه هم بر عهده‌ی یک روانشناس صنعتی گذاشته شود که برنامه‌ای برای بهبود مهارت‌های ارتباطی مدیران شرکت طراحی کند،‌ یک شیوه‌ی مدیریت قوی طرح‌ریزی کند و توانایی‌های حل مسئله مدیران را بهبود ببخشد.

بیشینه کردن رفاه و کیفیت زندگی
همچنین کار روانشناسان صنعتی این است که به حفظ سلامت ذهنی و روانی محیط کار کمک کنند. این فرآیند معمولا با تعریف نقش شغل‌ها شروع می‌شود و روانشناس صنعتی ممکن است موظف باشد شغل‌هایی طراحی کند که باارزش باشند. ساخت یک محیط کاری سالم، ایجاد یک نظام پاداش‌دهی منصفانه و ایجاد این اطمینان که کارمندان از حقوق خود برخوردار می‌شوند، از دیگر وظایفی است که در این حوزه تعریف می‌شود.

امروزه با توجه به اینکه صاحبان کسب‌وکار دریافته‌اند که کارمندان سالم کارایی بهتری دارند، تقاضا برای روانشناسان صنعتی افزیش پیدا کرده است.

ارگونومی
هنگامی که درباره‌ی روانشناسی صنعتی صحبت می‌کنیم یکی از موضوعاتی که به ذهن خطور می‌کند، حوزه‌ای است با نام ارگونومی یا فرآیند طراحی ابزار و رویه‌های کاری به طوری که هر چه بهتر با توانایی‌ها و محدویدت‌های انسان هماهنگ باشد. از متخصصان این حوزه انتظار می‌رود محیط و ابزار مورد نیاز برای کار را طوری طراحی کنند که ایمن و دارای بیشترین بهره‌وری باشند. برای مثال یک روانشناس صنعتی ممکن است در طراحی یک وسیله‌ی کامپیوتری یا یک خط مونتاژ کمک کند و آن را متناسب با توانایی‌های فیزیکی کارگران بسازد.

توسعه‌ی سازمانی
ساختار سلسله مراتبی یک سازمان تجاری می‌تواند بهره‌وری و سودآوری آن را تحت تأثیر قرار دهد. روانشناسان صنعتی میزان ساختاریافتگی سازمان‌ها را می‌سنجند تا ضعف‌های آنها مشخص شود و تغییراتی برای بهبود آن ایجاد کنند که کارایی را به بیشترین حد ممکن برساند، کارمندان را راضی کند و هزینه‌ها را کاهش دهد.

کارایی مدیریت و بهبود
صاحبان کسب‌وکار معمولا به دنبال این هستند که به کارمندان‌شان کمک کنند بهترین کارایی را داشته و روانشناسان صنعتی معمولا به دنبال راه‌هایی هستند که به افراد در محیط کار کمک کنند کارها را با اثربخشی و کارایی بیشتری انجام دهند. این معمولا با ارزایابی کارایی کارمندان و بازخورد دادن به مدیران انجام می‌‌شود تا مشخص شود مدیران چطور کارشان را انجام می‌دهند و چگونه با کارمندان در ارتباط هستند.

زندگی کاری
این حوزه بر روی افزایش رضایت‌مندی کارمندان و نیز افزایش قابلیت نیروی کار تمرکز دارد. روانشناسانی که در این حوزه کار می‌کنند به دنبال راه‌هایی می‌گردند که بازدهی کارها را افزایش دهند یا برنامه‌هایی طراحی کنند که کیفیت زندگی در محیط کار را بالا ببرند.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید روانشناسی صنعتی و سازمانی رشته‌ای گسترده‌ است و حوز‌ه‌های گوناگون دارد و متخصصانی که در این حوزه کار می‌کنند با مأموریت‌های متنوعی روبه‌رو هستند. این حوزه می‌تواند بسیار هیجان‌انگیز و باارزش باشد و موقعیت‌های بسیار زیادی برای پیشرفت دارد. کتاب «راهنمای چشم‌انداز شغلی» ویرایش سال ۲۰۱۴ مدعی است که، انتظار می‌رود روانشناسی صنعتی بیشترین رشد را در یک دهه آینده داشته باشد

تحصیلات روانشناسی صنعتی

تحصیل در رشته‌ی روانشناسی صنعتی مناسب چه کسانی است؟



برای دانشجویانی که علاقه دارند اصول روانشناسی را در دنیای واقعی پیاده‌سازی کنند، روانشناسی صنعتی و سازمانی پیشنهاد بسیار خوبی است. اگر به روانشناسی علاقه‌مند هستید و همچنین به رشته‌هایی چون طراحی محصول، کامپیوتر، آمار و مهندسی تمایل دارید، روانشناسی صنعتی احتمالا مناسب‌ترین رشته برای شما است.

شاخه‌های اصلی روانشناسی صنعتی و سازمانی
گرایش‌های اصلی در روانشناسی صنعتی موارد زیر هستند:

• طراحی محصولات
• ارزیابی کارمندان
• رهبری
• تنوع در محیط کار
• بهره‌وری در محیط کار
• انگیزش کارمندان

شخصیت‌های برجسته
افراد بسیاری در زمینه‌ی روانشناسی صنعتی و سازمانی فعالیت داشته‌اند. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به شخصیت‌های زیر اشاره کرد:

• هوگو مانستربرگ
• فردریک تیلور
• رابرت یرکس
• جیمز مککین کتل
• التون مایو
• کروت لوین

مشاغل روانشناس صنعتی

روانشناسان صنعتی و سازمانی چه مشاغلی پیدا می‌کنند؟



طبیعتاً گروهی از این روانشناسان، در دانشگاه‌ها به تدریس و تحقیق مشغول می‌شوند.

گروهی دیگر هم ممکن است در سازمان‌های متوسط و بزرگ جایگاهی برای خود بیابند و بسته به ابعاد و اندازه‌ی سازمان و چیدمان چارت سازمانی، احتمالاً عناوینی نظیر مدیر منابع انسانی، مدیر توسعه کارکنان،‌ مدیر ارتباط با پرسنل، مدیر ارشد استخدام و مدیر بهبود عملکرد را کسب خواهند کرد.

اما یکی از مناسب‌ترین مشاغل برای روانشناسان صنعتی و سازمانی فعالیت به عنوان مشاور مدیریت است. در این حالت فرد ممکن است مسیر شغلی خود را به شکل فریلنسر (آزادکار) یا به عنوان یکی از اعضای تیم در شرکت‌های مشاوره مدیریت ادامه دهد.

جنبه روانشناسی صنعتی

دو جنبه روانشناسی صنعتی و سازمانی



شما می توانید اینطور تصور کنید که روانشناسی صنعتی سازمانی، دارای دو جنبه ی اصلی است:

جنبه صنعتی
جنبه اول، جنبه صنعتی است، که شامل در نظر گرفتن بهترين روش برای انطباق افراد با نقش های کاری خاص می باشد. گاهی اوقات، به این بخش از روانشناسی صنعتی سازمانی، روانشناسی پرسنل نیز گفته می شود.
افرادی که در این حوزه کار می کنند، خصوصیات کارکنان را ارزیابی می کنند و سپس این افراد را با کارهایی مطابقت می دهند که احتمالا به خوبی از پس انجام آنها برمی آیند. سایر وظایفی که در جنبه ی صنعتی روانشناسی صنعتی و سازمانی قرار می گیرند، عبارتند از: آموزش کارمندان، ایجاد استانداردهای عملکرد شغلی، و اندازه گیری عملکرد شغلی.

جنبه سازمانی
جنبه سازمانی روانشناسی، بیشتر بر روی درک نحوه ی تاثیرگذاری سازمان ها بر رفتار فرد، تمرکز دارد. ساختارهای سازمانی، هنجارهای اجتماعی، سبک های مدیریتی، و انتظارات از نقش ها، همه و همه عواملی هستند که می توانند بر رفتار افراد در یک سازمان تأثیر بگذارند.
با درک چنین عواملی، روانشناسان صنعتی سازمانی امیدوارند که بتوانند عملکرد و سلامت افراد را بهبود دهند و در عین حال، به کل سازمان نفع برسانند.

وظایف روانشناس صنعتی

وظایف روانشناس صنعتی سازمانی



در اینجا نگاهی می اندازیم به برخی از موضوعات مهمی که یک روانشناس صنعتی و سازمانی، در کار خود انجام می دهد:

استخدام و انتخاب کارکنان

برای موفقیت هر شرکتی، لازم است افراد مناسب برای کار استخدام شوند، و روانشناسان I-O، اغلب در کنار کارمندان کار می کنند تا نامزد شغلی را انتخاب کنند تا آنهایی که برای نقشهای شغلی خاص، مناسب هستند را انتخاب کنند.

این فرآیند می تواند با ایجاد یک توصیف شغلی و معیارهای استخدام، ساخت موضوعات تبلیغاتی برای اطلاع رسانی آن موقعیت برای نامزدهای بالقوه، و سپس غربالگری متقاضیان برای موقعیت های موجود، شروع شود.

اجرای آزمون های استخدامی و غربالگری، وظیفه دیگری است که روانشناس صنعتی سازمانی، ممکن است درگیر آن باشد.
در دسترس 24/7
ما همیشه آماده کمک به شما هستیم