استرس بر قاعدگی

اثر استرس بر قاعدگی و روش های کنترل استرس

وقتی همه چیز خوب پیش می‌رود و هر چیزی در زندگی سر جای خودش است، خیلی حس خوبی داریم. اما معمولا وضعیت متعادل طولانی نمی‌شود.
امروزه خیلی از خانم‌ها بین مسئولیت‌های خانوادگی و کاری، معاشرت‌ها و مراقبت از خودشان گم می‌شوند و آرامش ندارند.
در این میان نباید از اثر استرس بر قاعدگی چشم پوشی کنیم. متخصصان روش‌های مختلفی برای کاهش استرس معرفی می‌کنند که زنان با انجام آنها می‌توانند به سلامت روحی و جسمی خود کمک کنند.

استرس
استرس واکنشی روانی و فیزیکی به تغییراتی ا‌ست که در محیط زندگی فرد رخ می‌دهد؛ این تغییرات ممکن است عاطفی، جسمی، اجتماعی یا فرهنگی باشند.
این تغییر می‌تواند اثر مثبت هم داشته باشد، ولی وقتی از استرس حرف می‌زنیم، منظورمان همان بخش منفی رخدادهاست. متاسفانه فشار عاطفی می‌تواند روی کیفیت زندگی روزانه‌ی ما تاثیر بگذارد و به مشکلات جسمی منتهی شود، استرس باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود، کارکرد دستگاه گوارش را مختل کرده و می‌تواند باعث اسهال یا دردهای شکمی شود. تکرر ادرار و تنفس سریع هم از علائم اضطراب زیاد است.
وقتی سطح استرس یا هورمون کورتیزول در بدن بالا رود، بخش‌هایی از مغز بعضی از کارکردها را در طول مدت واکنش به استرس، ‌غیرضروری تشخیص می‌دهند، مثل چرخه‌ی قاعدگی و کارکردهای مربوط به تولیدمثل. در چنین مواقعی مغز مانع از ترشح هورمون‌های مربوط به تولیدمثل مانند پروژسترون و استروژن می‌شود، یعنی همان هورمون‌هایی که در چرخه‌ی قاعدگی نقش دارند.
هورمون‌ها باید به سطح مشخصی برسند تا تخمک‌گذاری انجام شود و بعد خونریزی شروع شود. مگر این‌که استرس از راه برسد و نظم این چرخه را بر هم بزند.

چرخه‌ی هورمونی، دایره‌ای از واکنش‌هاست. اگر یکی از مرحله‌های این چرخه سر وقت اتفاق نیفتد، مراحل بعدی محرک لازم را دریافت نمی‌کنند. اثر استرس بر قاعدگی ثابت شده‌‌است، ولی ببینیم چگونه اثر می‌گذارد:

استرس سطح کورتیزول را افزایش داده، قند خون را بالا می‌برد به این ترتیب، موجب به تاخیر افتادن تخمک‌گذاری می‌شود.
وقتی در مرحله‌ی فولیکولی که پیش از تخمک‌گذاری‌ است، فرد در فشار استرس قرار می‌گیرد،‌ ممکن است بدن در زمان مقرر هورمون آزاد نکند و بنابراین تخمک‌گذاری با تاخیر انجام شود.

اثر بعدی استرس بر قاعدگی این است که میزان پروژسترون را کاهش می‌دهد. کورتیزول مانع از تولید پروژسترون شده و میزان آن‌ را کاهش می‌دهد. زیرا بدن از پروژسترون برای تولید بیشتر کورتیزول و واکنش به استرس بهره می‌برد. این روند بر سیکل ماهانه اثر می‌گذارد.

وجود استرس بعد از مقطع تخمک‌گذاری هم تعادل هورمونی را برهم می‌زند. اگر بعد از تخمک‌گذاری فرد استرس زیادی را تجربه کند، ممکن است با قاعدگی زودهنگام روبه‌رو شود، یا مدت و رنگ خونریزی تغییر کند.
اگر خونریزی خیلی دیر شروع شود، ممکن است قاعدگی به ‌حساب نیاید؛ بلکه خونریزی در فواصل قاعدگی (breakthrough bleed) تلقی ‌شود. وقتی تخمک‌گذاری صورت نگرفته، خونریزی هم قاعدگی به ‌حساب نمی آید.