شاید برای شما هم سوال پیش آمده باشد که خوشبختی چیست و انسان خوشبخت کیست ؟ احتمالا بسیار مشتاقید بدانید که خوشبخت کیست و راه و روش رسیدن به سعادت و خوشبختی چیست ؟ در این مقاله قصد داریم برخی از ویژگیهای انسان خوشبخت را بیان کنیم. مطمئنا شما تمام این صفات را دارا نخواهید بود ولی اگر حدودا نیمی از این صفات را دارا باشید فرد خوشبختی هستید، احساس سعادت خواهید کرد و احتمالا در راه رسیدن به خوشبختی قرار دارید. در این مقاله بیشتر به این موضوع که ” یک انسان خوشبخت و سعادتمند واقعی کیست ؟” خواهیم پرداخت، که برگرفته از سمینار خوشبختی دکتر هلاکویی است. انسان خوشبخت کیست و ویژگیها و صفات افراد خوشبخت چیست ؟ ۱- خوشبخت کسی است که آرمان خواه و آرمان جو باشد یک انسان خوشبخت و آرمان خواه و سعادتمند دارای مجموعه‌ای از باورها و ارزشهایی‌ است که در آن هیچ نقص و ایرادی نیست و آن فرد به نوعی حافظ این صفات و باورهاست. او در راه رسیدن به این آرمانها از هیچ تلاش و کوششی فروگذار نمی‌کند. ۲- دارا بودن مجموعه‌ای از اصول اخلاقی و انسانی یک انسان خوشبخت به مجموعه‌ای از اصول اخلاقی و انسانی پایبند است که این اصول در سرتاسر جهان پذیرفته شده است. به عنوان مثال در تمام جهان دروغ گفتن را غیر اخلاقی می‌دانند پس یک انسان خوشبخت به صداقت و راستگویی اعتقاد دارد و همچنین به آن پایبند است. از نظر دکتر هلاکویی پنج اصل اخلاقی وجود دارد: عدالت و انصاف واقعیت و حقیقت رهایی و آزادی محبت و عشق حرمت و حیثیت یک انسان خوشبخت و سعادتمند کیست ؟ او به اصول بالا معتقد و پایبند است و به هیچ بهانه‌ و دلیلی این اصول را زیر پا نمی‌گذارد. ۳- داشتن هدف ، مقصود و معنی در زندگی از نظر دکتر هلاکویی شاید یک راه بسیار مهم در رسیدن به موفقیت و سپس خوشبختی داشتن هدف ، مقصود و معنی در زندگی باشد. یک انسان خوشبخت در زندگی همیشه هدف دارد اهداف کوتاه مدت : دو روز تا دو ماه اهداف میان مدت : دو ماه تا دو سال اهداف بلند مدت: دو سال تا هفت سال همچنین زندگی چنین انسانی معنی دارد. این انسان صبح که بیدار می‌شود به خوبی می‌داند که چه کارهایی را بهتر است انجام دهد و چه کارهایی را حتما باید انجام دهد. یکی از نظریه های معروف روانشناسی نظریه لوگوتراپی یا معنی درمانی از دکتر فرانکل است. او تلاش میکند که به زندگی انسانها معنی ببخشد و در واقع می‌گوید هر انسان در زندگی اهداف و ارزشهای والایی دارد که می‌تواند عمر خود را وقف آن کرده و چنین انسانی به خاطر اهداف بلند خود و تلاش برای تحقق آن هیچگاه در زندگی ناامید نمی‌شود . زیرا چنین انسانی در پی تحقق آرمانهایی است که برایش بسیار با ارزش هستند. آرمانهایی که به زندگی او معنی بخشیده‌اند و دلیلی هستند برای زنده بودن فرد. این انسان به خوبی از پس تمام مشکلات برمی‌آید زیرا به قول نیچه : ” هر کس در زندگی چرایی دارد، با هر چگونه‌ای خواهد ساخت “. و این است راه رسیدن به خوشبختی . ۴-داشتن چشم‌انداز و افق در زندگی از نظر دکتر هلاکویی انسانی که دید بسته و محدودی دارد هرگز در زندگی خوشبخت نخواهد شد. انسان خوشبخت کسی است که هم به گودالهای پیش پای خود توجه دارد و هم به قله کوه. در عین حال که در راه رسیدن به قله کوه تلاش می‌کند ولی مراقب گودالها و چاله‌های پیش پای خود هم هست. و هیچکدام باعث نمی‌شود که از دیگری غافل شود. پس اگر می‌پرسید یک انسان خوشبخت کیست ؟ انسانی که در زندگی خود چشم‌اندازی را ترسیم می‌کند. او جهان را از دید دیگری می‌بیند. از دیدی که نیاز است و باید به آن بنگرد. ۵- درک واقعیت همان گونه که هست از نظر دکتر هلاکویی برخی از افراد حاضر به پذیرش واقعیت نیستند. آنها واقعیتهایی که دوست ندارند را انکار می‌کنند. اما باید بدانید که راه رسیدن به خوشبختی چیست ؟ آری، برای رسیدن به سعادت و خوشبختی در زندگی باید واقعیت را همانگونه که وجود دارد، بشناسید ، حال اگر این واقعیت را دوست ندارید و یا نمی‌پسندید سعی کنید آن را تغییر دهید. ۶- خوشبخت کسی است که مسئولیت پذیر است یک فرد خوشبخت و سعادتمند کسی است که مسئولیت را می‌فهمد و می‌پذیرد. انسان مسئولیت پذیر و خوشبخت کیست ؟ کسی که پاسخ به نیازهای واقعی و حقیقی خود را می‌داند و همواره راه را برای دیگران نیز هموار می‌کند. مسئولیت پذیری به اندازه فرد مسئول باید به اندازه مسئول باشد ، نه بیشتر و نه کمتر. به تعبیر دکتر فرهنگ هلاکویی مسئولیت پذیری مانند درجه حرارت در بدن است که ۳۷ درجه بسیار مناسب است ولی اگر ۲۷ یا ۴۷ درجه شد باعث مرگ فرد می‌شود. در برخی شرایط ما خودمان را مسئول همه امور و حتی مقصر در برخی رخدادها می‌دانیم و برعکس برخی از ما هیچگونه احساس مسئولیتی نداریم. حتما دانستید که راه دیگر رسیدن به خوشبختی چیست ؟ این است که برخی از تفکراتمان پیرامون مسئولیت را اصلاح کنیم تا بیشتر احساس خوشبختی کنیم. به عنوان مثال اشخاصی هستند که فکر می‌کنند مسئولیت خوشبخت شدنشان صرفا به عهده همسرشان و یا والدینشان است در صورتی که ما باید بدانیم نه تنها مسئولیت زندگی من صرفا با خود من است حتی در برخی از مواقع مسئولیت همسر و یا فرزندمان را نیز باید به دوش بکشیم. مثلا اگر همسر شما به مدرسه فرزندتان نرفته شما نمی‌توانید بگویید این وظیفه او بود و به من ربطی ندارد. مسئولیت پذیری متناسب همچنین مسئولیت پذیری باید متناسب باشد. اگر فردی در یک زمینه بیش از حد مسئول باشد مطمئنا باعث غفلت او از مسئولیتهای دیگر می‌گردد. مثلا همسری که صرفا به کار و کسب درآمد مشغول است از وظایف همسری و یا مسئولیت خود در قبال فرزندان غافل خواهد شد. مسئله مهم دیگر این است که موضوع مسئولیت باید با آزادی همراه باشد در غیر این صورت خطر مالکیت و کنترل را در پی خواهد داشت. پس مسئله پذیرش متناسب و به اندازه مسئولیت ، شرط سلامتی و داشتن خوشبختی است. ۷- خوشبخت کسی است که میل و اشتیاق به دانایی دارد هماطور که می‌دانید کودک انسان به طور غریزی و فطری میل و اشتیاق به فراگرفتن و یادگیری دارد. شاید یکی از دلایلی که کودکان بسیار می‌خوابند به این خاطر است که یک کودک آنقدر در صدد دریافت اطلاعات و فراگیری از محیط پیرامون خود است که فقط با کمک خواب ، می‌توانند این اطلاعات را در مغز کوچک خود پردازش و دسته‌بندی کند و به نوعی در ذهن خود جای دهند. پس همانطور که ملاحظه می‌کنید اشتیاق به دانایی به نوعی از کودکی در وجود انسان کاشته شده است ولی متاسفانه برخی از مواقع به دلیل تربیت نادرست والدین و یا نظام معیوب آموزش و پرورش میل به دانایی و فراگیری را در فرد از بین می‌برند. در چنین شرایطی است که یک انسان بدبخت دائما لحظه شماری می‌کند تا مثلا دانشگاه را به پایان ببرد و به دنبال کسب و کار برود او فکر می‎کند دیگر نیازی به آموزش و فراگیری ندارد. چنین انسانی مسئله آگاهی را جزئی از زندگی نمی‌داند و روز به روز با خوشبختی فاصله می‌گیرد. در صورتی که یک انسان خوشبخت فرایند آموزش ، مطالعه و فراگیری را جزئی از زندگی می‌داند. پس اگر از شما بپرسند که فرد خوشبخت کیست و راه و روش رسیدن به خوشبختی چیست ؟ بگویید یک انسان و شخص خوشبخت همیشه در طول زندگی خود به دنبال مطالعه، آگاهی و فراگیری است. ۸- عقل همانطور که می‌دانید پدیده عقل تنها مختص انسان است و در موجودات دیگر وجود ندارد ولی همانطور که می‌دانید هر انسانی باید پدیده عقلانیت را در خود بوجود بیاورد و رشد دهد و همچنین پس از رشد عقل باید تصمیم بگیرد که از آن استفاده کند. پس عقل و استفاده از عقل یکی از شروط اصلی و اساسی خوشبختی انسان است. در واقع انسان بی‌عقل و یا کم عقل هرگز خوشبخت نخواهد شد. البته لازم به ذکر است که انسان بی‌عقل هرگز موجود اخلاقی هم نخواهد بود. زیرا رشد اخلاقی هیچ‌کس هرگز از رشد عقلی او فراتر نمی‌رود. و اساس گناه ، گمراهی ، جرم و جنایت در واقع بی‌عقلی ، جهل و عدم استفاده از عقل است. ۹- کمال‌گرایی کمال‌گرایی در واقع کوشش انسان به منظور تکمیل شدن است (تکمیل شدن به معنی کامل شدن نیست). اگر چه ما هیچ زمانی نمی‌توانیم کامل شویم ولی می‌توانیم به سمت کمال قدم برداریم و تلاش کنیم تا امروز بهتر از دیروز و فردایمان بهتر از امروز باشد. مهم این است که هیچگاه درجا نزنیم و در حرکت به سمت کمال تلاش کنیم. پس اگر پرسیدند انسان خوشبخت کیست و راه و روش رسیدن به خوشبختی چیست ؟ یک پاسخ می‌تواند کمال‌گرایی باشد. البته انسان کمال‌گرا با انسان کمال‌پرست (perfectionism) فرق دارد. زیرا انسان کمال پرست از ترس اشتباه، و یا اعتراض و انتقاد دیگران ، دائم در تلاش است که تمام امور را که به او تحمیل شده به بهترین نحو و بدون کوچکترین عیبی انجام دهد تا مورد بازخواست قرار نگیرد و این می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد و در شرایط وخیم حتی یک نوع بیماری تلقی شود. در حالی که کمال‌گرایی یک میل انسانی است برای اینکه موجودی بهتر و برتر باشیم. ۱۰- خوشبخت کسی است که فعال و پویا است انسان خوشبخت و سالم اصولا فردی فعال است. این انسان به این واقعیت رسیده که وقتی بدن فیزیکی و یا روانی او متوقف باشد او دچار مرگ تدریجی خواهد شد. فعال بودن و همیشه در حال رشد بودن یک راه بسیار ارزشمند در رسیدن به سعادت و خوشبختی است. راه و روش رسیدن به سعادت و خوشبختی و مشخصه یک انسان خوشبخت فعال بودن او است. یک انسان خوشبخت اصلا اهل تنبلی ، بی‌فعالیتی و بی‌تحرکی نیست. توجه داشته باشید فعال بودن باید از درون شما نشات بگیرد نه اینکه از بیرون به شما تحمیل و یا تکلیف شود. و پویا بودن به این معنی که شما زندگی را دائم در حال حرکت و پیشرفت رو به جلو ببینید. ۱۱- کنترل خود و انضباط خود کنترل خود انسان در صورتی می‌تواند خود را کنترل کند که بتواند ذهن و ضمیر خود را نیز کنترل کند. انسان و فرد خوشبخت از نظر روانشناسی کیست ؟ کسی است که کنترل ذهن خود را داشته باشد و تحت تاثیر نیروها و فشارهای بیرونی، مثل رسانه ، جامعه ، خانواده ، دوستان و…قرار نگیرد. اگر شما کنتزل ذهن و ضمیر خود را در دست نگیرید، محیط و تاثیرات پیرامونی شما را مجبور می‌کند که به افعالی دست بزنید و این اجبار اولیه بصورت تکرار و عادت ادامه پیدا می‌کند. شما در چنین شرایطی نمی‌توانید دیگران یا محیط پیرامون خود را مقصر جلوه دهید، بلکه مسئول و متعهد تمام افعال و رفتار شما، خود شما هستید نه دیگران. وقتی شما نظر دیگران را می‌پذیرید در واقع این شما هستید که انتخاب می‌کنید که آن نظر را بپذیرید یا خیر. پس صددرصد خود شما مسئولید نه دیگران. پس مسئله کنترل خود یعنی من باور دارم که انسان ضعیفی نیستم و کاملا آگاه و توانا هستم و با آگاهی کامل مسئله‌ای را می‌پذیرم و مسئولیت آن را نیز به عهده می‌گیرم. انضباط خود انضباط خود یعنی هر چیزی را در جایگاه خود و مبتنی بر نظم و ترتیب می‌پذیرم و به گونه‌ای در زمینه‌های مختلف و متفاوت برنامه‌هایی دارم. انضباط خود ، یعنی به گونه‌ای حساب شده عمل می‌کنم که اگر به شخص دیگری هم بخواهم توصیه کنم، می‌گویم تو هم اینگونه عمل کن. انسان خوشبخت و با انضباط کیست ؟ در شرایط آرام و کاملا منطقی تصمیمی را می‌گیرد و به آن پایبند است. مثلا اگر قرار است صبح زود از خواب بیدار شوید و کار خاصی را انجام دهید، تحت هر شرایطی این کار را انجام دهید و به آن پایبند باشید. دادن چنین فرمان و دستوری به خود و پایبندی به آن شرط موفقیت و خوشبختی است. پس یک شخص خوشبخت برخی از کارها را بصورت بایدها و برنامه همیشگی زندگیش برای خود لحاظ می‌کند. پس مسئله کنترل خود و انضباط خود، شرط خوشبختی است و به یاد داشته باشید که انسانهایی که در این زمینه شکست خورده‌اند اصولا به کنترل دیگران و یا تحمیل انضباط به دیگران روی می‌آورند. به عنوان مثال حتما والدینی را دیده‌اید که در زمینه تحصیلات و یا ورزش و سلامتی هیچ قدمی برای خود برنداشته‌اند ولی این مسائل را به فرزندان خود تحمیل و برای آنها ساعتها در این زمینه‌ها سخنرانی می‌کنند. پس به خوبی دانستید که یک راه رسیدن به خوشبختی چیست ؟ آری… کنترل و انضباط خود توصیه می‌شود مقاله ای در زمینه “ روشهای آموزش نظم به کودک طبق متد روانشناسی ” را مطالعه کنید. ۱۲- مدیریت وقت ، انرژی و پول قبل از پرداختن به رفتار انسان خوشبخت ابتدا باید بدانیم یک مدیر خوب کیست ؟ منظور از مدیریت در واقع یعنی استفاده از همه امکانات برای رسیدن به حداکثر نتیجه و فایده برای خود و دیگران. یک انسان خوشبخت وقت و زمان خود را به خوبی مدیریت می‌کند. او آدمی نیست که همیشه دیر به قرار برسد و یا با کمبود وقت مواجه شود. در مورد مدیریت پول و انرژی هم مسئله به همین صورت است. شما اگر یک شب تا دیر وقت بیدار بمانید و بسیار هم از این کارتان خرسند باشید ولی فردای آن با بی‌خوابی و سردرد و… مواجه شوید به احتمال زیاد نتوانسته‌اید انرژیتان را مدیریت کنید و نمی‌توانید به درستی راه و روش رسیدن به خوشبختی را طی کنید. در مورد پول منظور ما درآمد بسیار بالا یا کم نیست. بلکه مسئله استفاده درست و بهینه از یک درآمد متوسط و معمولی است. ۱۳- اطمینان اگر انسانی به خود ، دیگران و جهان اطمینان نداشته باشد تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند به خوشبختی برسد. اگر خودتان را و یا جهان پیرامونتان را باور ندارید نه تنها به خوشبختی بلکه احتمالا به هیچ جایی نخواهید رسید. احتمالا شنیده‌اید که گفته‌اند اطمینان سنگ بنای شخصیت انسان است. البته همانطور که می‌دانید با همین اطمینان است که انسان ممکن است آسیب ببیند. ولی نمی‌توانید از ترس آسیب دیدن از اطمینان هم دست بکشید. خسارتهای اطمینان نکردن بسیار بیشتر از خسارت اطمینان کردن است. پس اطمینان داشته باشید، هم به خود و هم به جهان و افراد پیرامون خود. ۱۴- خوشبینی و امیدواری یک راه موثر در رسیدن به موفقیت و کسب خوشبختی داشتن امید و خوشبینی است. معنی خوشبینی چیست ؟ در واقع خوشبینی یعنی شناخت واقعیت و تاکید بر روی جنبه‌های مثبت واقعیت و همچنین آگاهی از جنبه‌های منفی و بد واقعیت و آمادگی برای از میان بردن جنبه‌های بد و منفی آن. توجه داشته باشید که خوشبینی صرفا دیدن نیمه پر لیوان نیست بلکه انسان خوشبین علاوه بر اینکه نیمه پر لیوان را می‌بیند، به دنبال پر کردن نیمه خالی لیوان هم هست. پس فقط و فقط نیمه پر لیوان را دیدن می‌تواند حتی دردسر ساز هم باشد. منظور از امیدواری خواستن و باور داشتن و عمل کردن به چیزی است که امکان دارد و درست است. انسان امیدوار صرفا به رخداد هر چیزی باور ندارد. منظور از امیدواری این نیست که مسئله غیر ممکن را ممکن ببینیم. این نگرش می‌تواند خطرناک هم باشد. پس خوشبینی و امیدواری می‌تواند باعث خوشبختی ما و تبدیل ما به یک انسان خوشبخت گردد. کیست که این را نداند. ۱۵- خوشبخت کسی است که اعتماد به نفس دارد اعتماد به نفس در چهارده ماه و یا هجده ماه اول زندگی شکل می‌گیرد، اعتماد به نفس دارای دو جنبه متفاوت است. جنبه مثبت و جنبه منفی. اعتماد به نفس مثبت یعنی من از عهده کارها برمی‌آیم. اعتماد به نفس منفی یعنی من از عهده هیچ کاری بر نمی‌آیم. پس در واقع همه مردم دارای اعتماد به نفس هستند ولی برخی دارای اعتماد به نفس مثبت و برخی دارای اعتماد به نفس منفی هستند. کاملا مشخص است که برای رسیدن به خوشبختی و مخصوصا کسب موفقیت شما باید اعتماد به نفس مثبت خود را بکار بگیرید. بسیار بعید است که شما اعتماد به نفس منفی خود را بکار بگیرید ولی در آخر نتایج مثبت به همراه موفقیت و خوشبختی حاصل شود. ۱۶- خوشبخت کسی است که حرمت نفس دارد یک راه رسیدن به خوشبختی داشتن حرمت نفس است. حرمت نفس از چهارده ماهگی تا شش سالگی شروع به شکل‌گیری می‌کند. منظور از حرمت نفس یعنی اینکه من، من هستم و تو، تو. انسانی که حرمت نفس دارد در واقع معتقد است که نه تو بهتر و یا برتر از من هستی و نه من بهتر یا برتر از تو. یعنی من و تو دو موجود مختلف و متفاوت هستیم و در عین حال ما با هم برابر و حتی یکسانیم. حرمت نفس ترکیبی از چهار پدیده زیر است: خودیابی خودشناسی خوددوستی خودپذیری موضوع عدم حرمت نفس شاید یکی از بزرگترین مشکلات مردم دنیا باشد و متاسفانه در بسیاری از موارد موضوع خودشیفتگی، خودخواهی ، خودپسندی با موضوع حرمت نفس اشتباه گرفته می‌شود و می‌تواند باعث بروز مشکلاتی برای فرد شده و او را از خوشبختی واقعی دور کند. پس فردی که خودمحور یا خودشیفته است نه تنها حرمت نفس ندارد بلکه از کمبود حرمت نفس به خود و دیگران صدمه می‌زند. پس یک انسان واقعا خوشبخت در زندگی کیست ؟ آری کسی که اعتماد به نفس و مهمتر از آن یعنی حرمت نفس دارد. ۱۷- آرامش و امنیت آرامش یکی از خصوصیات انسانهای خوشبخت داشتن آرامش است. انسان خوشبخت کیست ؟ او آرامش دارد و در واقع مانند اتومبیلی است که با حداکثر سرعت خود، ولی بصورت نرم و بدون تنش حرکت می‌کند. و درواقع هرچه سرعت بیشتر شود این آرامش عمیق‌تر خواهد شد. امنیت اولین شرط در امنیت باور به این است که در هیچ شرایطی امنیت مطلق و صددرصد وجود ندارد، خطر وجود دارد ولی من می‌توانم خطر را پیش‌بینی کرده و سپس از وقوع آن پیش‌گیری کرده و خودم را برای مواجهه با آن آماده کنم. نه اینکه بجای پیش‌بینی و یا پیش‌گیری فقط نگران حوادث آینده باشیم. این که ما فقط و فقط نگران آینده باشیم و کاری نکنیم هم امروز ما را با مشکل روبرو می‌کند و هم آینده را. مسئله اساسی در داشتن خوشبختی مسئله امنیت و آرامش است. مطمئنا بدون داشتن امنیت و آرامش نمی‌توان به خوشبختی دست پیدا کرد. وجود و یا عدم احساس امنیت و آرامش می‌تواند ریشه در مسائل روزمره زندگی ، مسائل مربوط به کودکی و حتی ارثی داشته باشد. اما ریشه اصلی نداشتن آرامش در فکر بد ، فکر غلط و فکر منفی است. ۱۸- چالش و مبارزه منظور از چالش و مبارزه در راه رسیدن به خوشبختی چیست ؟ فرد خوشبخت از چالش و مبارزه نمی‌ترسد. شما باید بدانید که زندگی بسیار مشکل است. ولی این زندگی بسیار مشکل را باید با کوشش و حتی مشقت به پیش برد. توجه داشته باید که کوشش با درد و رنج بسیار متفاوت است. زیرا پس از کوشش و تلاش و کسب موفقیت شما به آرامشی خواهید رسید که حتی در خواب هم به آن دست نمی‌یابید. مطمئنا کوه‌نوردی که با تمام مشکلات و سختی‌ها از کوه بالا می‌رود، به مراتب حال بهتری دارد نسبت به کسی که در خانه خود خوابیده و زندگی یکنواختی را پیش گرفته است. متاسفانه وقتی از مردم می‌پرسیم که انسان خوشبخت کیست ؟ فکر می‌کنند که یک انسان خوشبخت در واقع یک انسان بیکار و بی‌تفاوتی است که دائم در حال استراحت است و هیچ تلاشی در زندگی نمی‌کند. به همین دلیل است که بسیاری از ما لحظه شماری می‌کنیم تا هر چه زودتر بازنشسته شویم در صورتی که این تصور کاملا غلط است و یک انسان خوشبخت هیچگاه خود را در معرض بازنشستگی و یا بی‌تفاوتی قرار نمی‌دهد. ۱۹- همکاری همانطور که می‌دانید یک روش بد تربیت فرزند این است که ما کودکمان را فرمانده و یا فرمانبر تربیت کنیم. در صورتی که اساس و موضوع مهم در تعلیم و تربیت مبتنی بر همکاری بین فرزند و والدین است. در امر تربیت فرزند مسئله همکاری نه یک موضوع فانتزی بلکه یک باید و یک امر اساسی در تربیت است. که این همکاری در کودکان از بازی کردن شروع شده و تا دوستیابی و ایجاد ارتباط سالم و خود را بجای دیگران گذاشتن ادامه پیدا می‌کند. یک انسان خوشبخت موضوع همکاری را بخوبی درک کرده و در زندگی خود بکار می‌گیرد. او در زندگی اجتماعی ، زندگی زناشویی ، ارتباط با دوستان و… از همکاری بهره برده و به سوی سعادت و خوشبختی قدم برمی‌دارد. یک انسان خوشبخت به خوبی این مسائل را رعایت می‌کند و کیست که نداند ما با تک‌روی در زندگی صدمات خواهیم دید، در صورتی که بوسیله همکاری با دیگران و با استفاده از خرد جمعی و کار گروهی سعادت و خوشبختی بیشتری را بدست می‌آوریم. مطمئنا می‌دانید که تاثیر همکاری با دیگران در زندگیتان چیست ؟ نه تنها مسیر خوشبختی بلکه راه رسیدن به موفقیت را نیز برایتان می‌گشاید. همکاری با همسر موجب خوشبختی در زندگی زناشویی ، همکاری با یک شریک خود موجب موفقیت در کسب و کار و… می‌گردد. ۲۰- کمک و یاری همانطور که می‌دانید بسیاری از نیازهای ما وابسته به اجتماع است. پس هیچ انسانی در طول زندگی خود نمی‌تواند و نباید دیگران را نادیده بگیرد. اگر شما فردی هستید که فقط خودتان را می‌بینید و فقط به فکر خودتان هستید احتمالا قبل از ۴۵ سالگی اضطراب ، افسردگی و خشم به سراغتان خواهد آمد و برای رهایی و نجات یا درگیر دوستان ناسالم و یا درگیر افکار و اعتقادات عجیب و غریب خواهید شد. فراموش نکنید شما یا می‌توانید جویباری باشید که از میان سبزه ها و درختان حرکت کرده و درحالی که آنها را سیراب می‌کنید خودتان هم سرزنده‌ باشید و به سمت دریا حرکت کنید و یا اینکه مردابی باشید که هیچ‌کس از شما بهره‌ای نمی‌برد و محل زندگی موجودات عجیب غریب خواهید شد. مطمئنا انسان خوشبخت اولی را انتخاب خواهد کرد. به همین دلیل است که گفته شده یک انسان سالم و خوشبخت باید حداقل روزی یکبار بایستد و از خود بپرسد که من بخاطر دیگران چه کار مهم و با ارزشی می‌توانم انجام دهم، و آن کار را انجام دهد. مسئله کمک و یاری آنقدر مهم است که در واقع یک شرط بسیار مهم در زندگی این است که من بیش از آنکه از دیگران گرفته‌ام به آنها بدهم. پس سعی کنید در حالی که از دیگران خیر می‌برید به دیگران هم خیر برسانید. فهمیدید راه رسیدن به خوشبختی برای انسان چیست و خوشبخت واقعی کیست ؟ آری….کمک و یاری به دیگران و حتی ایثار در حق دیگران ۲۱- خوشبخت کسی است که راضی و شاکر است راضی بودن منظور از راضی بودن این است که ما تلاش و کوشش لازم را انجام می‌دهیم ولی نهایتا نتیجه را می‌پذیریم. ما حق داریم از بسیاری از مسائل پیرامون خود راضی نباشیم ولی باید به درستی و با آگاهی سعی کنیم که آنها را تغییر دهیم ولی پس از آن به هر مرحله‌ای که دست یافتیم و رسیدیم باید نتیجه را بپذیریم. برای اینکه بدانیم انسان راضی و خوشبخت کیست به یک مثال توجه کنید. مثلا شما تلاش می‌کنید که جلسه و یا سمیناری را ترتیب دهید و در این راه تمام تلاشتان را می‌کنید. حال هنگام جلسه اگر مشاهده کنید که پنج نفر بیشتر حضور ندارند یا یکدفعه پنج هزار نفر حضور پیدا کردند، عصبانی شدن و یا عدم رضایت شما هیچ چیزی را نمی‌تواند تغییر دهد. در این راه برای رسیدن به خوشبختی تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که احساس رضایت کرده و فقط از تجربه این سمینار برای سمینارهای بعدی استفاده کنید. همین و بس. انسانهای بدبخت همیشه نسبت به نتیجه احساس عدم رضایت دارند. حتی اگر اکنون نتیجه مطلوب آنها حاصل شود باز عصبانی هستند که چرا در گذشته نیز چنین نتیجه مطلوبی حاصل نشد و یا نگران این هستند که مبادا در آینده شرایط مثل اکنون مطلوب نباشد. پس راضی بودن و احساس رضایت یعنی اینکه من تمام تلاش و کوششم را انجام دهم ولی هر نتیجه‌ای که حاصل شد، می‌پذیریم. شاکر بودن یک راه رسیدن به خوشبختی شاکر بودن است. بسیاری از ما می‌دانیم که امکاناتی که ما داریم را بسیاری از مردم دنیا ندارند. پس در دنیایی که اینگونه محدود و بیرحم هست ما اگر نعمت و فرصتی داریم باید شاکر باشیم. از نظر برخی افراد کمال شکر به انفاق است. یعنی زمانی که واقعا می‌خواهید شکر نعمتهایتان را بجای آورید باید ببخشید و بخشنده باشید. در ضمن منظور از بخشش، نوعی بخشش مهم و اساسی است نه اینکه چیزهای بی‌اهمیت و کم‌ارزش را ببخشید. انسانهای پولداری که هنگام بخشش ، پول یا کالای بی‌ارزشی را به دیگران ببخشند درواقع بسیار فقیر هستند. توجه داشته باشید فقیر بودن به معنای بی‌پول بودن نیست. بلکه فقیر کسی است که بیش از آنچه دارد، می‌خواهد و برای خرج کردن آنچه که دارد گرفتار است. به همین جهت آیه‌ای در قرآن هست که می‌گوید: لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون(هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید تا از آنچه که دوست دارید انفاق کنید). پس یک انسان شاکر و خوشبخت کیست ؟ آری ، کسی که شاکر باشد و به مرحله انفاق برسد و احساس رضایت از خود و مفید بودن داشته باشد. ۲۲- قدردان و قدرشناس انسان خوشبخت کسی است که قدردان باشد. حتما می‌دانید منظور ما قدردانی از کیست ؟ آری، یعنی ما به مرحله‌ای برسیم که از خودمان و از دیگران به خاطر کوچکترین قدمی که برایمان برمی‌دارند سپاسگزار باشیم. انسان برای کسب خوشبختی نمی‌تواند نسبت به خود و یا دیگران طلبکار ، غمگین و یا خشمگین باشد. قدرشناسی خود نسبت به دیگران را حتی می‌توانیم با یک نگاه و یا لبخند بروز دهیم. اگر شما قدردان کار دیگران نیستید مطمئن باشید که قدردان کار خودتان نیز نخواهید بود. اگر از دیگران شاکی و ناراضی باشید مطمئن باشید که از خودتان چند برابر ناراضی خواهید بود. ۲۴- مهربان بودن حتما می‌دانید که معنای مهربان بودن در راه رسیدن به خوشبختی چیست ؟ منظور از مهربان بودن یعنی اینکه هم من و هم تو، خوب و دوست داشتنی هستیم. شاید یکی از مهمترین موضوعات در کسب خوشبختی ، همین موضوع مهربانی است. ما در صورتی انسان خوشبختی خواهیم بود که هم با خود و هم با دیگران مهربان باشیم. مهربانی با خود و دیگران را تمرین کنید. ۲۵- خدمت‌گزاری خدمت‌گزاری یعنی ما در برخی موضوعات کاملا در خدمت برخی افراد باشیم. به زبان عامیانه کاملا نوکر آنها باشیم بدون هیچ انتظار و چشم داشتی. مانند خدمت کردن والدین به فرزندشان. در اینجاست که والدین می‌توانند نسبت به این خدمت خود احساس خوشبختی و سعادت کنند. خدمت به فرزند ، خدمت به والدین ، خدمت به همسر و… می‌تواند آنچنان شور و اشتیاقی در ما ایجاد کند که احساس کنیم یک انسان به تمام معنا خوشبخت هستیم. امیدوارم به خوبی فهمیده باشید که انسان سعادتمند خوشبخت در زندگی کیست و راه و روش رسیدن به خوشبختی چیست .