ازدواج سفید نوعی رابطه ی عاطفی- جنسی بین زن و مرد بدون صیغه ی عقد نکاح است که تأثیرپذیری از امکانات ارتباطی نوین، پذیرش آموزه های فمینیسـمی، گســترش روابط دختر و پسـر، مشـکلات اقتصـادی و عدم مسـئولیت پذیری تأثیر بسـیاری در ظهور و بروز آن دارد و معادل زندگی مشترک بدون ازدواج و هم خانگی شناخته میشود.

از دست دادن امنیت و آرامش روانی، احساس از دست دادن شرافت، دوری از معنویت و نیز محرومیت از فواید ازدواج پاک ، از جمله آسیبهای فردی ازدواج سفید می باشد، که در سـطح خانواده و جامعه خطراتی از قبیل افول ازدواج، فروپاشی نهاد خانواده، عدم تربیت نسلی پاک ، هنجار شکنی دینی، سقط جنین و تنزل جایگاه زن و کاهش جمعیت را در پی دارد.

این پدیده یکی از شیوه های زندگی در غرب است. بیش از دو سوم زوجهای آمریکایی پیش از ازدواج رسمی مدتی را بدون ازدواج با یکدیگر زیر یک سقف میگذرانند. که به تدریج از رفتار انحرافی و نابهنجار به رفتاری بهنجار و پیش پا افتاده تغییر معنا داد. زندگی بدون ازدواج یکی از شیوه های رایج در غرب است. بیش از دو سوم زوج های آمریکایی پیش از ازدواج رسمی، مدتی را بدون ازدواج با یکدیگر زیر یک سقف میگذرانند.
ازدواج سفید در ایران
گذاشتن نام ازدواج بر این عمل اشتباه است زیرا با نگاه جامعه ی ما به این کار هم خوانی ندارد.این پدیده اگرچه در دنیا پدیده ی جدیدی نیست؛ اما در ایران به عنوان یک شوک فرهنگی مطرح است و به هیچ وجه با آموزه های دینی و فرهنگی جامعه ی ایرانی همخوانی ندارد.

علل گرایش به ازدواج سفید
گزینش این نوع الگوی زندگی از سوی جوانان امروزی، معلول علت های بسیاری است که در این مقاله مهمترین عوامل، زمینه ها و بسترهایی که در گزینش این پدیده ی خطرناک دخالت دارند، بیان میشود.

*آموزه های فمینیسمی

عرفی سازی و ایجاد فرهنگ زندگی بدون تعهد اخلاقی و قانونی و نیز زندگی بدون ازدواج زن و مرد در کنار یکدیگر و همچنین روابط جنسی آزاد از جمله تحرکات دهه های اخیر دنیای غرب و جنبش های فمینیسم در جهت مشروعیت بخشی به ازدواج سفید است.

*گسترش آزادی های جنسی

افزایش تحصیلات دختران و ورود آنان به عرصه های اجتماعی به تدریج، روابط دختر و پسر را آسان کرده است. رابطه ای که امروزه به راحتی با تلفن همراه و شبکه های اجتماعی میسر میشود و البته پنهان شدنی است. این خود یکی از عوامل زمینه ساز گسترش الگوی هم خانگی است.

*آزمایش میزان همسانی و سازگاری

برخی از افرادی که به هم خانگی روی می آورند آن را به عنوان مقدمه ای برای ازدواج و یک دوره ی آزمایشی تلقی میکنند که آنها را در کسب شناخت کافی از نگرش ها، رفتارها و خلق و خوی یکدیگر پیش از ازدواج یاری میکند. آنها به اصطلاح میخواهند از نزدیک همسر آینده ی خود را بشناسند تا به صورت چشم و گوش بسته ازدواج نکنند.

*گسترش سکونت انفرادی

یکی از رویدادهایی که به عنوان نتیجه ی ناخواسته ی زندگی مجردی به شمار میرود، پدیده ی هم خانگی است.گسترش سکونت در منازل انفرادی به دلیل تحصیلی، شغلی و همچنین مدارای بیشتر مالکان خانه های استیجاری در خصوص اسکان زوج های همخانه در مقایسه با دهه های گذشته، یکی از بسترهای جدی گرایش افراد به ازدواج سفید به شمار میرود.

*عدم تعهد و مسئولیت پذیری

نهاد خانواده و ازدواج رسمی به این خاطر که توأم با مسئولیت پذیری است و تعهد جدی زوجین به یکدیگر را میطلبد و طبعا آزادی آنان را محدود میکند، رفته رفته کمتر مورد استقبال جوانان امروزی قرار میگیرد و در عوض ازدواج سفید چون نه الزاما در جایی ثبت میشود و نه تعهد و مسئولیت مهمی را ایجاد میکند و همیشه و بدون هیچ دلیلی قابل به هم زدن است و همچنین اگر زن و مرد از هم سیر شوند میتوانند زنان و مردان جذاب دیگری را تجربه کنند، محبوبیت بیشتری برای زنان و مردان به اصطلاح آزاد غربی پیدا کرده است.

*مشکلات مالی و اقتصادی

یکی از عواملی که به گزینش این نوع ازدواج ها دامن میزند مشکلات و شرایط بسیار دشوار اقتصادی است. بیکاری، تورّم، ناامنی شغلی و دشواری های فراوان تأمین و مدیریت زندگی مشترک، جوانان را از تشکیل خانواده ناامید میکند. زیرا لازمۀ ازدواج، داشتن استقلال اقتصادی و ثبات شغلی است؛ امری که امروزه هیچ اطمینانی به آن نیست. به همین دلیل سن ازدواج هر روز در جامعه بالاتر میرود. این بدین معناست که جوانان در سن ازدواج، شرایط ازدواج را نداشته و فاصله ی بین بلوغ جنسی و اقتصادی آنها زیاد میشود. در نتیجه زمینه های شکل گیری رفتارهای جنسی نامتعارف و پیدایش پدیده هم خانگی فراهم میشود.

*الگوبرداری از رسانه های نوین ارتباطی

وسایل ارتباط جمعی از قبیل ماهواره، اینترنت، تلفن همراه، چت، اس ام اس و… در مقیاس جهانی در پیدایش تغییرات اجتماعی و فرهنگی تأثیر و نقش بسیار زیادی دارند.رسانه های ارتباطی با سست کردن ارزشهای پیشین و درونی سازی ارزشهای نوین در فرد، او را آماده ی انجام رفتارهای جدید میکنند.
خطرات و پیامدهای منفی ازدواج سفید
ازدواج سفید و زندگی مشترک بدون ازدواج، خطرات و پیامدهای نامطلوبی را در پی دارد که در سه سطح فرد، خانواده و جامعه قابل بررسی است :

*پیامدهای فردی

ـ از دست دادن آرامش و امنیت روانی

این نوع الگوی ازدواج به هیچ وجه برای بروز عواطف اصیل و آرامش میان زن و مرد به عنوان هدف مهم ازدواج زمینه ی مناسبی را فراهم نمی آورد زیرا بی ثباتی و ناپایداری از ویژگیهای اصلی آن است از این رو احساس رضایت عاطفی در میان آنان بسیارکمتر از احساس رضایت در میان زوج های رسمی است.

ـ به کارگیری عواطف در مسیر نادرست

بی شک دختران و پسرانی که با یکدیگر ازدواج غیر شرعی و غیر قانونی دارند، بخش زیادی از توان عاطفی خود را که خداوند برای همسر و تربیت فرزندان در وجودشان به امانت نهاده، از دست میدهند؛ چرا که اکثر ازدواجهای سفید عمری کوتاه دارند.

ـ احساس از دست دادن شرافت

روابط هم خانگی به دلیل جنبه ی غیر قانونی و غیررسمی بودن آن، عمر زیادی ندارد و معمولاً پس از مدت کوتاهی از هم میگسلد و آنچه از این رابطه باقی میماند، احساس از دست دادن شرافت و ارزشمندی است که دختر و پسر باید آن را تحمل کنند.

ـ بی مسئولیتی

آرامش روانی حاصل از ازدواج، انسان را برای پذیرش مسئولیت ها آماده میکند در مقابل، بی ثباتی و ناپایداری ازدواج سفید، امید و نشان شخص را کاهش می دهد و از او فردی بی مسئولیت میسازد که در برابر مشکلات به آسانی تسلیم شده، تلاشی در جهت انجام مسئولیت های زندگی اش ندارد.

*پیامدهای خانوادگی
افول ازدواج
فروپاشی نهاد خانواده
عدم تربیت نسلی پاک
بروز مشکلات روانی و رفتاری در فرزندان

*پیامدهای اجتماعی
هنجارشکنی دینی
تنزل جایگاه زن
موالید ناخواسته و سقط جنین
کاهش جمعیت

ازدواج سفید یا ازدواج موقت ؟
ازدواج سفید که معادل هم خانگی یا زندگی مشترک بدون ازدواج است، از شیوه های رایج در غرب بوده که در نقاط متعدد جهان نیز در حال گسترش است و به هیچ وجه با آموزه های دینی و فرهنگی جامعه ی اسلامی همخوانی ندارد.

ازدواج موقت در اسلام، الگویی از ازدواج را به نمایش میگذارد که ضمن قرار دادن ارتباط جنسی در چارچوب مشروع دینی، مهمترین کارکردهای هم خانگی را نیز ایفا میکند. با توجّه به اینکه ازدواج موقّت در مقایسه با ازدواج دائم در بردارنده ی تعهدات کمتری است،اگر زن و مرد در شرایط خاصی به دلایل منطقی مایل باشند ضمن فراهم کردن امکان ارتباط جنسی مشروع از تعهدات ازدواج دائم شانه خالی کنند، این نوع ازدواج میتواند راهگشا باشد.